Theo đánh giá của Vietnam Report, mặc dù cộng đồng xã hội ngày càng hiểu rõ và đánh giá đúng vai trò của bao bì trong nền kinh tế hàng hóa, song sự phát triển của ngành công nghiệp này tại Việt Nam còn nhiều hạn chế. DN bao bì Việt - phần lớn là DN vừa và nhỏ, đang bị lấn át trong cuộc cạnh tranh với các DN nước ngoài mạnh về vốn, công nghệ, năng lực quản trị và cả mối quan hệ với các đối tác lớn. Cùng với đó, kinh tế toàn cầu suy thoái cũng là những rào cản.

Theo khảo sát của Vietnam Report, gần 86% số DN cho rằng suy thoái kinh tế toàn cầu là thách thức hàng đầu, do độ mở kinh tế của Việt Nam khá lớn. Châu Âu và Mỹ - hai thị trường xuất khẩu lớn của nước ta cũng đang có nguy cơ rơi vào suy thoái, sẽ cắt giảm nhập khẩu hàng hóa. Thêm vào đó, đặc thù ngành bao bì phải nhập khẩu 80-90% nguyên liệu đầu vào phụ thuộc giá dầu, khí thiên nhiên, than đá trên thế giới. Vậy nên khi có sự thay đổi của những yếu tố trên sẽ ảnh hưởng đến giá nguyên vật liệu nhựa, gây ra rủi ro đối với DN bao bì, khi chưa thể điều chỉnh giá bán ra tăng tưởng ứng. Do đó, lợi nhuận tăng trưởng thấp hơn so với doanh thu vào năm 2022. Theo khảo sát của Vietnam Report, 100% DN đều chịu áp lực tăng giá các yếu tố đầu vào. Phần lớn các DN cho rằng, áp lực này còn kéo dài tới cuối năm 2023 (43%).

Bên cạnh những vấn đề do tác động kéo dài từ đại dịch như logistics, phân phối, sức mua giảm, làn sóng lây nhiễm Covid-19…, vẫn còn đó những vấn đề cố hữu từ trước đó mà ngành vẫn chưa giải quyết được như đã đề cập ở trên. Nếu DN bao bì Việt không nỗ lực cải thiện chính mình, rất có thể họ sẽ mất đi không chỉ thị phần trong nước mà giá trị từ thị trường xuất khẩu cũng sẽ rơi vào tay các nhà đầu tư nước ngoài. 

Triển vọng những tháng cuối năm

Mặc dù vậy, đánh giá về triển vọng ngành trong những tháng cuối năm 2022, phần lớn DN tỏ ra lạc quan hơn rất nhiều. 57% số DN cho rằng nửa cuối năm tình hình kinh doanh sẽ khả quan hơn. Điều này hoàn toàn có cơ sở khi có đến 85% số DN có niềm tin vào sự phục hồi và phát triển nhanh chóng của nền kinh tế Việt Nam. Theo số liệu mới nhất vừa công bố, các chỉ số kinh tế vĩ mô của nước ta đang rất tích cực so với các nước trong khu vực. GDP 9 tháng tăng 8,83%, là mức tăng cao nhất của 9 tháng trong giai đoạn 2011-2022. Mặt bằng giá trong nước nhìn chung được kiểm soát dù lạm phát trên thế giới tiếp tục tăng cao. Môi trường đầu tư kinh doanh cải thiện tích cực, an sinh xã hội được đảm bảo, góp phần phục hồi và phát triển kinh tế xã hội, tạo sự tin tưởng, ủng hộ của người dân và cộng đồng DN. Đây là điều kiện tốt để công nghiệp bao bì phục hồi phát triển.

Khảo sát của Vietnam Report cũng cho thấy, gần 60% số DN trong ngành bao bì đã đạt doanh thu trên 80% mức trước đại dịch, trong đó có gần 30% DN đã vượt mức trước đại dịch. Một số nhân tố khác tạo nhiều cơ hội phát triển cho DN trong ngành bao gồm: việc ký kết các Hiệp định thương mại tự do, sự phát triển của thương mại điện tử; và nhu cầu trong nước ngày càng tăng. Tăng trưởng bình quân của ngành bao bì được dự báo trên 13%/năm, trong đó bao bì đóng gói cho ngành thực phẩm luôn đạt mức tăng trưởng bình quân 15-20%; riêng bao bì nhựa đã đạt mức tăng trưởng 25%. Thị trường bao bì giấy Việt Nam dự kiến đạt sẽ đạt trên 3,1 tỷ USD vào năm vào năm 2027 với tốc độ CAGR là 7,5% giai đoạn 2021-2027.

Ngoài ra, mua sắm trực tuyến gia tăng cũng đang tạo ra và mở rộng các hướng đi mới về nhu cầu đóng gói, đặc biệt là đối với bao bì bảo vệ và vận chuyển bền vững. Thương mại điện tử sẽ thay đổi các yêu cầu về cơ bản: bao bì sẽ được thiết kế riêng cho phù hợp với từng sản phẩm để đạt hiệu quả trong chuỗi cung ứng và để mở hộp tại nhà thay vì để xuất hiện trên các kệ bán lẻ. Trong vài năm tới, bao bì đóng gói sẵn sàng cho tàu biển có thể sẽ trở thành bắt buộc đối với các nhãn hàng để quản lý áp lực chi phí và tính bền vững. Cạnh đó, ngành công nghiệp bao bì đang áp dụng các giải pháp thông minh, hướng tới thân thiện hơn với người tiêu dùng, như: internet bao bì, bao bì phân hủy sinh học, bao bì in kỹ thuật số, bao bì tự động hóa đóng gói, bao bì hoạt hóa, bao bì theo yêu cầu, bao bì có thể tái chế, bao bì ăn được, bao bì in 3D, bao bì công nghệ nano... Xu hướng trên tạo ra nhiều thách thức, nhưng cũng sẽ mang lại cơ hội phát triển thực sự cho những DN theo đuổi các hành động và trọng tâm đúng đắn. Do độ mở kinh tế cao, hoạt động sản xuất và kinh doanh bao bì trong nước vẫn còn phụ thuộc rất nhiều vào tình hình kinh tế thế giới, hiện vẫn còn khá nhiều bất ổn.

Do đó, ưu tiên hàng đầu mà các DN trong ngành hướng đến là củng cố nội lực, tăng cường khả năng chống chịu và sức phục hồi thông qua tập trung mạnh mẽ vào các nguồn lực và tái phân bổ nguồn lực theo hướng ưu tiên lĩnh vực tăng trưởng chính. Khảo sát của Vietnam Report cũng chỉ ra những giải pháp quan trọng mà Chính phủ có thể hỗ trợ cho DN bao gồm: hoàn thiện hệ thống hành lang pháp lý, minh bạch hóa thông tin, tạo môi trường cạnh tranh công bằng giữa các doanh nghiệp; giảm thuế nhập khẩu nguyên liệu sản xuất; xây dựng quy chuẩn, tiêu chuẩn quốc gia đối với các sản phẩm trong ngành, đặc biệt về thu gom và tái chế ngành bao bì.

Danh sách 1: Top 10 Công ty Bao bì uy tín năm 2022 – Nhóm ngành Giấy

Nguồn: Vietnam Report, Top 10 Công ty Bao bì uy tín năm 2022, tháng 10 năm 2022

Danh sách 2: Top 10 Công ty Bao bì uy tín năm 2022 – Nhóm ngành Nhựa

Nguồn: Vietnam Report, Top 10 Công ty Bao bì uy tín năm 2022, tháng 10 năm 2022

Vietnam Report (Tổng hợp)