Phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế 2017 với chủ đề “Phát huy nội lực, Phát triển bền vững” ngày 27/6, ông Nguyễn Văn Bình, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương cho biết, từ năm 2008, Việt Nam đã vượt qua mốc GDP bình quân đầu người 1.000 USD và bắt đầu bước vào ngưỡng nước có thu nhập trung bình (thấp).

Do vậy, theo ông Bình, chúng ta cần thẳng thắn nhìn nhận lại mô hình và chất lượng tăng trưởng kinh tế nước ta hiện nay.

“Giáo sư Kenichi Ohno (Viện Nghiên cứu chính sách công Nhật Bản) - một người bạn nghiên cứu về Việt Nam hơn 20 năm nay đánh giá cơ cấu kinh tế Việt Nam hiện nay so với cách đây 20 năm có thay đổi nhưng nhìn kỹ thì không rõ”, ông Bình cho biết.

Đáng lưu ý, Việt Nam xuất khẩu 65% là hàng chế tạo chế biến nhưng phần lớn từ khu vực FDI, còn doanh nghiệp trong nước vẫn chủ yếu xuất khẩu các mặt hàng như dệt may, da giày... với giá trị gia tăng không cao. 

“Tức là một phần quan trọng góp phần tạo nên tốc độ tăng trưởng hiện nay của Việt Nam là từ nguồn lực bên ngoài chứ chưa phải nội lực thực tại của nền kinh tế”, ông Bình nhận định.

Do vậy, theo ông Bình, việc chúng ta cần làm và làm ngay là đánh giá lại mức độ bền vững của những lợi thế so sánh mà chúng ta vẫn thường nhắc tới là nhân công lao động dồi dào, giá rẻ trong bối cảnh giai đoạn dân số vàng chỉ tồn tại ngắn ngủi khoảng 10 năm nữa và sự cạnh tranh ngày một gia tăng từ các quốc gia với chi phí sản xuất thấp hơn.

“Việt Nam hiện đã đạt đến một trình độ phát triển kinh tế mà để tiếp tục tiến bước trở thành một nước có thu nhập cao hơn, cần phải có một sự đột phá trong chính sách”, ông Bình nói.

Theo số liệu thống kê của Tổ chức Hợp tác Kinh tế và Phát triển (OECD), trong số 113 nước thuộc nhóm thu nhập trung bình vào năm 1960, đến nay chỉ có 13 nước vượt thành công bẫy thu nhập trung bình và trở thành những nước có thu nhập cao, tiêu biểu là Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, Đài Loan…

“Vậy lựa chọn của Việt Nam là gì? Chúng ta cần làm gì để giải quyết bài toán phát triển kinh tế nhanh và bền vững trong trung và dài hạn, giúp Việt Nam trở thành nước tiếp theo thành công vượt bẫy thu nhập trung bình và để sớm đưa Việt Nam trở thành “một con hổ mới” của kinh tế châu Á”, Trưởng ban Kinh tế Trung ương đặt vấn đề.

Làm sao để đạt mục tiêu tăng trưởng?

Tăng trưởng GDP là vấn đề được nhiều đại biểu quan tâm tại diễn đàn. Bình luận về vấn đề này, ông Nguyễn Xuân Thành (Đại học Fulbright Việt Nam) cho rằng Chính phủ hiện nay đang đứng trước sức ép lớn về kết quả tăng trưởng kinh tế bởi mức tăng GDP của hai năm đầu nhiệm kỳ này đều thua so với năm cuối của nhiệm kỳ trước.

Mục tiêu tăng trưởng cho 2016 là 6,7%, nhưng kết quả cuối cùng là 6,21%. Cuối 2016, Chính phủ vẫn kiên quyết đưa ra mục tiêu 6,7% cho 2017. Nhưng với kết quả 5,1% trong quý 1 này thì 3 quý còn lại phải đạt bình quân 7%. 

Do vậy, ông Thành cho rằng, mục tiêu 6,7% cả năm là khó khăn. Theo ông Thành, tăng trưởng GDP năm 2017 ở mức 6,2%- 6,5% là hợp lý.

Đề cập tới việc làm sao để đạt tăng trưởng GDP 6,7% mà không cần dùng đến giải pháp hút thêm 1 triệu tấn dầu, TS. Cấn Văn Lực cho rằng cần kích cầu tiêu dùng thêm 1%. Như vậy chúng ta sẽ có thêm 380 ngàn tỷ, gấp 4 lần khai thác thêm 1 triệu tấn dầu.

Trụ cột hai theo ông Lực, đó là dịch vụ, đặc biệt du lịch. Hiện nay chúng ta khai thác chưa tốt nhưng nếu khai thác tốt thì có thể có thêm 7.000-8.000 tỷ đồng.

Nguyễn Mạnh

Tổng hợp